|
|
Thời tiết thay đổi và tình trạng xâm nhập mặn ngày càng trầm trọng trên sông Mê Kông đang đe dọa sự gia tăng xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam.
HÀ NỘI: Khi Đông Nam Á phải chống chọi với nắng nóng và hạn hán, nông dân Việt Nam của “vua trái cây nhiệt đới” ngày càng lo ngại về chất lượng thu hoạch kém hơn để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của người tiêu dùng Trung Quốc.
Tiến sĩ Võ Hữu Thoại, Giám đốc Viện Cây ăn quả miền Nam, nói với CNA: “Vấn đề chính của mùa thu hoạch sầu riêng này là hạn hán kéo dài và xâm nhập nước biển làm giảm năng suất và chất lượng của các trang trại sầu riêng Việt Nam”.
“Vấn đề sẽ trở nên tồi tệ hơn trong những năm tới nếu chúng ta không hành động đủ nhanh để thực hiện các giải pháp.”
Kể từ khi Trung Quốc đồng ý chính thức nhập khẩu sầu riêng tươi từ Việt Nam vào tháng 7/2022, xuất khẩu sầu riêng có gai của Việt Nam đã tăng vọt, đạt 2,2 tỷ USD vào năm ngoái – tăng gấp 10 lần so với năm trước.
Nó đã đánh bại sự thống trị của Thái Lan với tư cách là nước xuất khẩu sầu riêng lớn nhất sang Trung Quốc trong hơn một thập kỷ.
Nhiều người ở Việt Nam gọi sầu riêng là quả vàng vì một ha sầu riêng có thể mang lại lợi nhuận ước tính 70.000 USD cho người trồng khi được mùa. Để so sánh, một ha lúa hoặc cà phê có thể tạo ra lợi nhuận khoảng 6.000 USD mỗi năm.
Xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc, thị trường tiêu thụ loại quả có gai lớn nhất, dự kiến sẽ tăng thêm lên 3,5 tỷ USD trong năm nay.
Tuy nhiên, sự gia tăng này đang phải đối mặt với một tương lai không chắc chắn – không chỉ vì biến đổi khí hậu mà còn do tác động của các đập thủy điện được xây dựng trên sông Mê Kông.
ĐẬP THỦY ĐIỆN, XÂM NHẬP NƯỚC MẶN
Gần một nửa sản lượng sầu riêng cả nước đến từ đồng bằng sông Cửu Long.
Trong những năm gần đây, tình hình thời tiết thay đổi và tình trạng xâm nhập mặn ngày càng trầm trọng đã đe dọa các trang trại trồng sầu riêng trong khu vực.
“Việc trồng sầu riêng ngày càng khó khăn”, nông dân trồng sầu riêng Trần Văn Nghĩa nói với CNA.
Ông Nghĩa là một trong những người đầu tiên nhập cây sầu riêng Montong từ Thái Lan cách đây hơn hai thập kỷ để trồng ở tỉnh Tiền Giang, miền nam Việt Nam, nằm dọc theo bờ sông Mê Kông. Khu vực này hiện đã trở thành trung tâm sản xuất sầu riêng chính của Việt Nam.
Ông Nghĩa đã làm việc với các giáo sư đại học và các chuyên gia nông nghiệp để tìm và chia sẻ những kỹ thuật trồng sầu riêng tốt nhất.
“Mối đe dọa lớn nhất đối với sầu riêng là nước mặn. Cây sầu riêng rất dễ bị nhiễm mặn”, ông nói.
.jpg?itok=SsoiW1a_)
Những người nông dân như ông Nghĩa đang phải chịu tác động của các đập thủy điện được xây dựng ở thượng nguồn sông Mê Kông, nơi trữ lượng nước khổng lồ, khiến mực nước chảy về hạ lưu nơi nông dân Việt Nam trồng sầu riêng giảm xuống.
Điều này có nghĩa là nước biển sẽ chảy sâu hơn vào sông Mê Kông – lên tới 120km về phía thượng nguồn trong một năm xấu. Nước sau đó trở nên quá mặn đối với cây sầu riêng, đặc biệt là trong mùa khô.
Tiến sĩ Trần Bá Hoàng, Giám đốc Viện Tài nguyên nước miền Nam Việt Nam, nói với CNA: “Năm nay lưu lượng nước đổ về đồng bằng sông Cửu Long giảm đáng kể do các hồ chứa và đập thượng nguồn ở Trung Quốc, Thái Lan và Lào”.
Năm nay tình trạng xâm nhập mặn diễn ra nghiêm trọng hơn thường lệ do hiện tượng El Nino.
Chính quyền Việt Nam đang nỗ lực mở rộng mạng lưới cửa cống và hệ thống thủy lợi trên các nhánh sông Mê Kông để ngăn nước mặn.
Nông dân cũng đang làm mọi thứ có thể, chẳng hạn như tích trữ nước ngọt trong ao, hồ và kênh cũng như lắp đặt các công trình thủy lợi hiệu quả hơn.
Tuy nhiên, ông Nghĩa dự đoán vụ thu hoạch sẽ khó khăn hơn trong những năm tới do điều kiện ngày càng trở nên tồi tệ hơn.
TÌNH TRẠNG KHẨN CẤP KHI HẠN HẠN
Một số tỉnh ở khu vực phía Nam của Việt Nam đã ban bố tình trạng khẩn cấp do hạn hán, với hàng chục nghìn người bị thiếu nước ngọt trầm trọng do hạn hán và nhiễm mặn cực đoan ngày càng trầm trọng hơn do đợt nắng nóng kéo dài.
Hơn 4 tháng trời không mưa, hàng nghìn người dân Tiền Giang phải trông cậy vào các tổ từ thiện đưa xe chở nước đến tận nơi để cung cấp nước. Người dân địa phương cũng phải xếp hàng dài hàng giờ với các thùng chứa để nhận nước phân phối.
Một người dân Tiền Giang nói với CNA rằng con trai bà đã đợi 4 tiếng đồng hồ từ 23h đến 3h sáng hôm sau để xếp hàng lấy nước.
Lo ngại về cung vượt cầu
Nông dân Việt Nam cũng nhanh chóng mở rộng các trang trại trồng sầu riêng do loại cây này có giá trị kinh tế cao, gây lo ngại cho các cơ quan quản lý nông nghiệp.
Tiến sĩ Võ Hữu Thoại, Viện Cây ăn quả Miền Nam cho biết: “Nông dân ở nhiều khu vực đã chuyển đổi từ trồng lúa và cà phê sang trồng sầu riêng để mang lại lợi nhuận kinh tế cao hơn”.
Việt Nam cho biết cả nước có 150.000 ha sầu riêng, cao hơn mục tiêu 75.000 ha mà Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam đặt ra.
Khoảng một nửa số trang trại sầu riêng Việt Nam đang cho trái, sản xuất 1,2 triệu tấn sầu riêng vào năm ngoái. Con số này sẽ tăng gấp đôi trong vài năm tới.
Cơ quan quản lý nông nghiệp Việt Nam đã cố gắng ngăn chặn việc mở rộng các trang trại sầu riêng do lo ngại về tình trạng dư cung. Cho đến nay, Trung Quốc mới chỉ phê duyệt khoảng 13% trang trại sầu riêng của Việt Nam đáp ứng yêu cầu xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc.
Các chuyên gia cũng bày tỏ lo ngại về nỗ lực nâng cao chất lượng xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam khi nước này muốn cạnh tranh với các nhà xuất khẩu khác trong khu vực như Thái Lan và Malaysia.
|
|
